EVANGELISERING VAN
VOOROUERGELOWIGES
Ds W L Kurpershoek
AANBEVELINGS
Hierdie lesings kan jou help slegs as jy
jou regtig voorneem om mense te evangeliseer d.w.s.:
Jy het die begeerte om te getuig van die
hoop wat in jou is: Efesiërs 2:11-12; I Petrus 3:15;
Jy is daarvan oortuig dat jy gelei word
deur die Heilige Gees: Handelinge 4:8; 13:9;
Jy het slegs die begeerte om mense na
Jesus te bring - dus nie na jou eie kerk nie Romeine 3:26; 10:8;
Jy weet dat Christus in jou gestalte
kry, m.a.w. dat Hy deur jou mond praat met mense wat beklaenswaardig is
omdat hulle in die diepste duisternis van ongeloof verkeer: Matteus 4:16;
Galasiërs 4:19;
Jy kan saam met die kerkvergadering van
Jerusalem sê: "Die Heilige Gees en ek het besluit": Handelinge 15:28.
Hierdie lesings kan slegs met vrug
gebruik word as jy self heeltemal oopstaan vir die deurwerking van die
Evangelie in jou eie lewe d.w.s.:
Jy wil slegs met die Evangelie werk, nie
met eie denkbeelde of vooringenomenheid dat jy dalk 'beter' is as die
mense met wie jy gaan praat nie: Handelinge 20:24; Romeine 10:16-17; Titus
1:3;
Jou doel is om te sien dat die Evangelie
deurbrake in ander mense se lewens veroor-saak: Johannes 1:12; Handelinge
11:1; 19:19; I Tessalonisense 1:6-7;
Deur jou lewenswyse lewer jy bewys van
die krag van die Heilige Gees wat in jou werk- onthou: dit is nog altyd
die beste evangeliseringsmetode: I Korinte 12:6, 11; Galasiërs 5:6;
Efesiërs 3:20; Kolossense 1:29;
Eendag het Jesus vir Tomas en Sy ander
dissipels gesê: "Glo in My omdat Ek in die Vader is en die
Vader in My; of anders, glo op grond van die werke self":
Johannes14:11
(dus as hulle nie dáárom in Hom kon glo nie!! - hieruit
kan ons aflei dat die Jode selfs gered kón geword het as hulle
nie die Godheid van Christus sonder meer kon aanvaar het nie...)
Hierdie lesings sal jou nie help as jy
bevooroordeeld is nie d.w.s.:
As jy jouself verhef deur te dink dat jy
beter is as ander mense: Deuteronomium 10:17; Lukas 18:11-13; Johannes
4:1-27; 8:48; Handelinge 10:28-34; Romeine 2:11;
As jy reken dat jy hulle 'n guns betoon
deur hulle te evangeliseer: Jeremia 20:9; Romeine 1:14; I Korinte 9:16; II
Korinte 5:16-20.
INLEIDING
Hierdie lesings het betrekking op
EVANGELIEVERKONDIGING. Ons wil mos met mense gaan praat óór, en teenoor
hulle getuig ván ons geloof in Jesus Christus, die Seun van God.
Dit het implikasies nie slegs vir húlle
nie, maar ook vir julleself.
Dit beteken dat julle goed moet weet wie
hulle is, met wie julle gaan praat.
Dit is duidelik dat julle derduisende
Afrika-mense op die oog het wat onlangs in julle omgewing kom woon het,
met wie julle saam werk en in die winkels inkopies doen.
Ons noem hulle Afrika-mense, nie
'Swartes' nie, want die laaste benaming kom by hulle as rassisties oor.
Daar sal ook heel wat ander begrippe
gehanteer word maar die sal ons algaande verduidelik.
WAT IS
RELIGIE?
Gewoonlik praat ons van geloof as ons
wil verduidelik wat religie is, want daar is in die wêreld verskeie en
amper ontelbare religies. Ons sal egter gaan verstaan dat daar 'n groot
verskil is tussen die ware religie en die valse religies.
Dit is noodsaaklik om te weet wat die woord
'religie' beteken.
Daar bestaan egter baie opvattings oor wat
'religie' is. Geleerdes sê gewoonlik dat daar in die mens 'n besef is
dat daar 'iets' groots en vreesaanjaends bo hom is as hy die
grootsheid en die rykdom van alles wat geskep is, beskou. Maar dié
besef kom grotendeels uit die mens self op en het slegs op homself
betrekking! Miskien is daar plek vir een of ander 'hoër wese', maar
nie noodwendig vir God nie.
Die wóórd 'religie' moet ons reg verstaan sodat ons
in ons gesprekke met 'aan-hangers van ander godsdienste' duidelik kan
maak waaroor dit gaan.
'Religie' kan verklaar word as 'om 'n god te vrees
en sy gebooie te onderhou'. Maar ons sal moet dieper grawe om die
volle en regte betekenis te kry. Ons sal 'n antwoord moet kry op die
volgende drie vrae:
Waar lê die oorsprong van religie?
Wat is die wese van religie?
Watter vereistes stel die religie?
Om antwoorde te kry moet ons Bybel toe gaan. Want
dié leer ons presies wat religie is.
Vanaf Genesis 1 word dit duidelik dat religie 'n
deur God geskape eienskap van die mens is.
Ons kan godsdiens slegs verklaar as ons aanvaar
dat die oorsprong by God lê.
Dit impliseer dat ons moet glo in die wesenlike
bestaan van God, ook al sê baie mense dat dit nie so is nie. Hier raak
ons aan die saak van die Skrifgesag. In die laaste veertig jare het
baie teoloë beweer dat die Skrif nie die egte waarheid oor God bevat
nie maar slegs die gedagtes wat mense oor Hom het, wat hulle dan
neergeskryf het. Hierdie opvatting kom nou ook in ons land voor! Ds H
de Jong (1985: Handelinge 7; van den Berg, Kampen: 58) stel
duidelik dat die beslissende vraag oor godsdiens lui: bestáán God
regtig of bestaan Hy slegs in ons verbeelding? Die antwoord lui: die
roeping van Abram en Moses getuig oor die waarheid: Hy bestáán en Hy
was daar as Eerste. Hy bestaan nie omdat die mens Hom gesoek het nie!
By die skepping het die HERE aan die mens die
vermoë om te glo gegee, ja, Hy het dit in die mens ingeskape. Dit is
die waarheid wat vandag, na die sondeval van Adam en Eva, nog geld vir
ons en vir alle ander mense. Want daar bestaan geen mens wat nie een
of ander vorm van religie het nie. Hierdie 'ingeskape' religie het as
doel gehad om God te vereer soos Hy dit beveel het. Onmiddellik na die
skepping van die mens het die HERE Sy verbond met hom gesluit (Genesis
1:28; vergelyk ook Hosea 6:7: "Hulle het soos Adam die verbond
oortree" - 1953-vertaling).
'n Verbond is 'n ooreenkoms tussen twee partye.
Dit het beloftes en verpligtings wat albei moet
nakom.
Maar in die verbond van die HERE met die mense tref
ons veral die Selfopenbaring van die HERE aan die mens aan. Hy het
ware gemeenskap geskep tussen Homself en die mens.
DIT IS DIE GRONDSLAG VAN
RELIGIE.
God se opdrag aan die mens het nie slegs ingesluit
dat hy 'baie' moet word en moet heers nie! Ons erken dat ons in
Genesis 1 en 2 nie die opdrag om te glo aantref nie, maar ons moet
onthou dat in dié hoofstukke steeds gepraat word oor die mens in sy
sondelose toestand. Vir die sondelose mens was 'n opdrag om te glo
oorbodig. Vanaf sy skepping het die HERE met hom 'gewandel', ja, God
het die mens elke dag besoek om met hom in die tuin te verkeer
(Genesis 3:8). Daardeur was daar van die begin af 'n ware relasie,
eenheid en gemeenskap, tussen die HERE en die mens.
Bowendien was die mens die HERE se verteenwoordiger
op aarde!
Hierdie relasie tussen die HERE en die mens is
onverbreeklik. Selfs as die mens van sy kant die relasie verbreek laat
die HERE dit voortbestaan, ook al moet Hy die mense straf (Genesis
3:16-19).
Na die sondeval het die mens wat die dood oor
homself gehaal het, sy tweede kans gekry om vir die HERE te leef as Sy
kind en om uiteindelik (deur die bloed van Jesus Christus) gereinig te
word van sonde en bevry te word van die dood. Maar hy het ook dié
geleentheid verspeel: Kain het vir Abel doodgemaak. Die 'hemelwesens'
(die gemeente uit die begintyd) het getrou met die 'dogters van die
mense' (Genesis 6:2), d.w.s. hulle het opnuut die sonde van Adam en
Eva gedoen, deur hulle met Satan te verbind. Opsetlik het hulle die
grense, deur God gestel, verbreek. Daaruit het slegte gevolge vir alle
mense voortgekom: die sondvloed het hulle weggesleur.
Tog het die mens na die sondvloed sy derde kans
gekry. Die HERE het 'n verbond gesluit met Noag en alle mense dat Hy
nie weer die mensdom deur 'n sondvloed sal uitwis nie (Genesis
9:9-11). God het in Noag 'n nuwe begin gemaak met die hele mensheid.
Opnuut het Hy 'n relasie tot stand gebring. Let op die feit dat amper
alle gebooie wat Adam ontvang het ook vir Noag gegee is (vergelyk
Genesis 1:28 met Genesis 9:1,2). Maar Sy woorde is aanduiding daarvan
dat die sonde altyd swaar sal druk (Genesis 9:5!).
Tog het die mens opsetlik ook hierdie derde kans
verspeel.
Hulle het vir hulleself die toring van Babel gebou.
Hulle het opnuut 'n relasie aangegaan met Satan, wat vir die hele
mensheid gelyke gevolge gehad het. Hulle is versprei oor die hele
aarde (Genesis 11). Maar veral het hulle die relasie met die HERE
verloor saam met die besondere openbaring! Die HERE het nie langer van
mond tot mond met hulle gepraat soos Hy dit met Adam en Noag gedoen
het nie.
Die HERE is as 't ware deur die mensdom gedwing om
opnuut te begin. Dit het Hy gedoen, maar Hy het slegs een enkele mens
gekies wat sou uitgroei tot 'n groot volk: Abram (Genesis 12).
Ons moet goed verstaan wat hierdie belangrike
gebeurtenis ingehou het. Voor die optrede van die mense van Babel was
die HERE gewoond om Homself aan die mens te openbaar deur Sy Woord,
deur Sy werke en deur die skepping. Maar na die ramp van Babel het dit
nie meer so gewerk nie. Ja, Hy het Homself nóg in Sy werke en in die
natuur geopenbaar (Handelinge 14:17, 17:25-28), maar nie meer in Sy
Woord nie. Die Woordopenbaring het slegs tot Sy volk, die nageslag van
Abraham, gekom (vgl. Hebreërs 1:1; Eksodus 33:11; Numeri 12:6,8 en
baie ander gedeeltes van die Ou Testament).
Dié Woordopenbaring het plaasgevind sodat die
verbond wat die HERE met Abram opgerig het, sou bestaan (Genesis 17).
Die inhoud van dié verbond is 'n pragtige belofte van die HERE om
Homself aan Sy kinders te gee: "Ek is God, die Almagtige; Ek sluit My
verbond met jou; alle volke van die aarde sal in jou geseën wees"
(Genesis 17:2; 12:3).
Hierin tref ons ook aan die verbondsverpligting van
die bondelinge: "Lewe naby My en wees opreg!" (Genesis 17:1).
In hierdie paar woorde lê opgesluit die
besondere relasie tussen die HERE en Sy volk Israel.
Daarom kon Israel elke dag vertrou op die HERE, op
voorspoed en op baie seëninge.
Maar die ander volke, d.w.s. die hele mensheid
apart van Israel het buite hierdie relasie gestaan. Hoewel die HERE
Homself ook teenoor hulle nie onbetuigd gelaat het nie het Hy hulle
oorgelaat aan hulle eie gedagtes, verlangens en begeertes. Daarom het
al daardie volke (die mensdom buite Israel) vir hulle self
verlossings-maniere gesoek.
Beteken dit dat in alle religies heilsweë te vinde
is? Inteendeel!
In die ware religie is die regte verhouding met die
HERE en die regte wedersydse gedrag (wat deur Hom moontlik gemaak word
en op ons betrekking het) baie belangrik.
Maar in die valse religies geld die prinsipiële
beginsel dat die mense probeer om op watter manier ook al hulleself te
red uit lyding en rampe ens. Ons kan dit noem die poging om vir hulle
self 'n beter lewe te soek.
Ons kan baie eienskappe van die ware religie noem.
F die Godsnaam
F die Vaderskap van die HERE
F die kindskap van die gelowiges
F God as Skepper
F die HERE is naby Sy kinders
F die HERE is die Bruidegom van
Sy volk
F die HERE gee Homself aan Sy
kinders
F die HERE offer Sy Seun vanweë
die sondes van die mense
F die HERE gee Sy Gees aan Sy
volk
F die HERE verlos van die sonde
en van die dood
F die HERE vergewe die sondes
F die HERE openbaar Homself
regstreeks aan Sy kinders
F die HERE open vir hulle die
poort van die ewige lewe
Ons moet hierdie eienskappe van die God van die
ware religie goed onthou (nog baie meer kan genoem word!) as ons
nou-nou begin praat oor die gode van die Afrikamense.
Wat is die verpligtings van die ware religie?
Dit is gemaklik om hierin insig te verkry, as ons
die eienskappe van hierbo onthou. Die woord wat die hart daarvan
aandui is liefde, wat gevolg word deur absolute gehoorsaamheid
en geloof en betroubaarheid en offerbereidheid teenoor die HERE, mét
die diepe begeerte om Hom te dien, én die wil om na Sy Woord te
luister.
Ons sal later sien hoe dié verpligtings deur die
Afrikamense opgevat word.
Laat ons terugkom by die vraag wat geloof is. Maar
nou sal ons veral oor die heidene praat, d.w.s. oor alle mense wat nie
lede van die uitverkore volk (Israel in die tyd van die Ou Testament)
is nie en oor hulle wat nog nie die openbaring van die Bybel wat met
Jesus Christus gekom het (in die Nuwe Testamentiese tyd) aanvaar het
nie.
Heidene is altyd van die HERE geskei. In die begin
het hulle nog 'n mate van ken-nis van die diens aan die HERE besit,
maar in die loop van die tyd het hierdie kennis bietjie by bietjie
afgeneem.
Tog het dié kennis nie heeltemal verdwyn nie, soos
die Dordtse Leerreëls van die Gereformeerde Kerke (1618-1619) sê. Na
die sondeval het in die mens 'n deel van die lig wat in hom ingeskape
was, oorgebly. Maar die mens kan nie deur hierdie deel van die lig
gered word sodat hy saligmakende kennis van die HERE verkry en tot Hom
bekeer nie (D.L.3/4:4).
Johannes Calvyn noem hierdie lig-gedeelte 'die
skeppingslig' of ook wel 'die kiem van die godsdiens'. Daarin vind ons
by die mens nog 'n sekere besef van God (ons onthou dat hierdie besef
wat by die eerste mens ingeskep was nie heeltemal verdwyn het nie as
gevolg van die sonde).
Hierdie 'kiem' word in Latyn genoem sensus
divinitatis (besef dat daar 'n godheid is) of ook wel semen
religionis (saad van religie).
Die heidenmens het egter hierdie kiem van die
godsdiens verbaster. Paulus skryf daaroor met ysingwekkende woorde in
Romeine 1:18-32.
Die heidenmens het geen besef hoegenaamd van ware
religie nie.
Sekerlik, altyd weer lees 'n mens in die boeke dat
antropoloë hulle verbasing uitspreek oor die 'godsdienstigheid'van die
heidene. Maar hierdie 'godsdienstigheid' het met die ware religie
hoegenaamd geen verband nie.
So kan ons nou kom tot 'n definisie van religie:
Religie is die verbondsverhouding wat die HERE
geskep het tussen Homself en die mens. Hy is die sentrum daarvan en
belowe aan die mens alle seën wat hy nodig het om sy taak op aarde te
verrig. Hy vereis van die mens Godvresendheid en absolute
gehoorsaamheid, ook in die religieuse aktiwiteite wat daagliks
plaasvind en sy lewe beheers.
Geskematiseerde weergawe van die bostaande
Ou-Testamentiese Tyd |
Nuwe Testamentiese Tyd
Jesus Christus |
|
|
|
¯ |
¯ |
¯ |
|
|
|
|
|
Ewige lewe
of
Ewige dood |
Gen. 1 - 5
Religie by skepping en sondeval
Adam tot Noag |
Gen. 6 - 11
Religie na sondvloed tot Babel
Noag tot Abra(ha)m |
Gen. 12 vv.
Ware Religie
God en Abraham
Here en Israel
tot koms van Christus |
¯
Gen. 12 vv.
Valse godsdiens.
Satan en Heidene |
OPENBARING |
¯
Deel van Jode en Heidene glo |
|
|
|
¯
® ®
|
¯ |
¯ |
|
|
|
|
Meeste gaan voort in ongeloof en
onge-hoorsaamheid en beland in die ewige dood |
DIE AFRIKA-GODSBEGRIP
Die groot vraag met betrekking tot die Afrikamens
lui: wie is sy god?
Die antwoord op hierdie vraag wys vir ons die manier
waarop ons kan praat met die Afrikamens, ook die moderne Afrikamens, en
hom evangeliseer.
Sommiges beweer dat ons 'n onderskeid moet maak
tussen die tradisionele Afrikamens van die platteland en dié wat in ons
stede woon en saam met ons werk en wat opgelei is. Maar ons maak 'n fout
as ons die verskille (as dié al bestaan!) opblaas. Ook onderrig op
Europese manier of die Christelike geloof of kerklidmaatskap in Pretoria
of Sandton beteken nie dat hulle die ware geloof van harte aanvaar het
nie. Inteendeel selfs. In die teenwoordige tyd, vanaf 1980, kan ons 'n
sterk terugkeer na die tradisionele godsdiens konstateer by hulle wat
genoem word die 'opgeleides' van Afrika. Ons vind ook dat hierdie
'nasionalistiese trek' teenwoordig 'n sterk groei belewe.
Ons reken bowendien dat hulle Afrikagodsbegrip soseer
ontwikkel is dat hulle nie in staat is om die Godheid volgens die Skrif
te aanvaar nie.
Daarom sal ons geen direkte onderskeid maak tussen
die tradisionele en die moderne Afrika-mens nie.
Die Afrikagodsbegrip kan in 'n paar woorde
saamgevat word: as die godheid beskou word as 'n bonatuurlike wese,
hét die Afrikamens wesenlik nie 'n god nie.
Ons erken dat baie mense stel dat alle volkere, ook
die van Afrika, 'n skeppergod vereer, d.w.s. hulle glo dat die mens
deur hulle god of stamgod geskep is. Absolute sekerheid daaroor kan
nie verkry word nie. Selfs John Mbiti het dit nie met getuienisse
gestaaf nie. Hy loop juis die gevaar om die volkere van Afrika op 'n
wes-Europese manier te vergelyk, aangesien hy slegs Westerse begrippe
gebruik, wat hoegenaamd geen verband met die Afrikareligies het nie.
Hoewel die Afrikavolke miskien in 'n skeppergod
glo, vertoon dié god glad geen gelykenis met die God van die Bybel
nie. Selfs Setiloane ('n teoloog van UNISA) sê dat in die baSuthu- en
baTswanareligie die god geen 'persoon' is nie, maar 'n 'iets', 'n
onpersoonlike, geestelike 'krag' wat alles deurtrek.
Dit is alles vanselfsprekend aangesien die
'skeppergode van Afrika' onstaan het uit die gedagtes van die
Afrikamense. Dié gedagtes kan voortkom uit die geloofskiem wat in die
mens oorgebly het na die sondeval, maar dit is duidelik slegs 'n
menslike 'uitvindsel' wat val onder die oordeel waaroor ons lees in
Romeine 1 en wat nie voortkom uit die openbaring van die HERE nie!
Al die skeppergode van Afrika is ver weg en ons kan
hulle 'lui', of rustende gode noem, dei otiosi. Dit beteken dat hulle
miskien aktief betrokke was by die totstandkoming van die voorouers
van die stam of die volk, maar dat hulle hulle onmiddellik teruggetrek
het na hul blyplek toe en nie geïnteresseerd is in die lewe en die
voorspoed van die lede van die stam of volk nie.
Dit hou geweldige konsekwensies in vir die
'religieuse' lewe van die stam en sy lede. Want hulle sal 'n god wat
geen belang meer stel in hul lewe nie vereer nie. Wat help dit om so
'n god te dien en te eer, as hy nie meer aktief (by jou betrokke) is
nie?
Daarom word in Afrika ook min kultiese voorskrifte
vir 'n gereëlde erediens vir die gode gevind.
Hier moet ons praat oor 'n baie belangrike saak
wat ons ook nie moet vergeet nie in ons gesprekke en as ons probeer
vasstel hoe om die Afrikamens te evangeliseer.
Dit is noodsaaklik dat ons 'n duidelike
antwoord vind op die vraag:
wat is die verskil tussen 'verering' en
'aanbidding'?
As ons met 'n Afrikamens praat oor sy god, veral
oor sy gode (voorouers), poog hy altyd om weg te skram van die kern
van dié saak. Hy sal sê dat hy sy voorouers nie 'aanbid' nie maar
dat hy aan hulle slegs 'eer bewys'. In Zulu word altyd twee woorde
vir hierdie sake gebruik. Die woord ukuhlonipha beteken 'om
eerbied te betoon'. Die tweede woord, ukukhonza,
beteken 'om te dien', en veral 'om te aanbid'.
Dit sal goed wees om van die begin af die verskil
tussen hierdie twee woorde goed te verduidelik as ons met die
Afrikamens praat en om vir hom te bewys dat sy 'verering' van die
voorouers beteken dat hy hulle aanbid!
Op grond hiervan kan ons sê dat die Afrikamens
volgens Bybelse spraakgebruik geen god het nie.
Dit is ook nodig om te onthou (en om dit in ons
gesprek met die Afrikamens te stel) dat hierdie skeppergode hoegenaamd
nie die eienskappe besit wat ons sou kon laat dink aan die eienskappe
van die God van die Bybel, die HERE nie.
Die Afrikagode is allermins
vaderfigure waarop 'n mens vertrou nie.
Hulle is nie gode wat naby die
mens is nie.
Hulle skep en onderhou geen
relasie met die mens nie.
Hulle red nie uit sonde nie.
Hulle openbaar hulleself nie aan
die mens en praat nie met hom nie.
Hulle vra van die mens geen
vertroue, nòg geloof, nòg betroubaarheid.
Hulle soek nie die hart van die
mens nie.
Hulle kan gemanipuleer word deur
die mens, met towerpraktyke, sodat hulle sý wil doen.
Opsommend kan ons hier, ook as resultaat van
breedvoerige ondersoek betreffende die volke van Afrika, vermeld dat
die eienskappe van die HERE wat die Bybel noem, nie in die religies
van Afrika gevind word met betrekking tot die Afrikagode nie.
Ondersoek het bewys dat die volgende geld:
Voorkoms in
die Skrif |
Kategorie |
Voorkoms in
die Afrika-religies |
ja |
naam van
God/god as wesensuitdrukking |
nee |
ja |
God/god as
Vader/vader |
nee |
ja |
volk is seun
of kind van God/god |
nee |
ja |
mens kan hom
beroep op Gods/god se vaderskap |
nee |
ja |
God/god is
skepper |
ja |
ja |
God/god is
naby aan Sy kinders |
nee |
ja |
God/god is
eggenoot van Sy volk |
nee |
ja |
Daar is 'n
verbondsverhouding |
nee |
ja |
God/god gee
Homself aan Sy kinders |
nee |
ja |
God/god offer
Sy eie Seun |
nee |
ja |
God/god gee
Sy Gees |
nee |
ja |
God/god
bewerk verlossing |
min of meer |
ja |
God/god
vergewe sondes |
min of meer |
ja |
God/god gee
die ewige lewe |
nee |
ja |
God/god maak
Homself bekend (Woordopenbaring) |
nee |
ja |
God/god stel
eise wat tegelyk seën is |
nee |
ja |
God/god
vereis geloof |
nee |
ja |
God/god
vereis trou |
nee |
nee |
God/god kan
gemanipuleer word |
ja |
ja |
God vra die
hart van Sy kinders |
nee |
Dit is duidelik genoeg!
Die grootste verskil tussen die Afrikagode en die
Bybelse God word sigbaar in die name waarmee die Afrikagode benoem
word.
Mbiti noem in sy boek 650 name van gode in Afrika,
maar slegs enkele daarvan laat werklik sien wie dié gode is. Die name
wat hy noem beskryf wel aktiwiteite van die gode (soms is dit
natuurverskynsels wat vergoddelik word!) maar selde kom name voor wat
aan die Naam van die God van die Bybel laat dink. Vergiffenis en
genade en barmhartigheid en liefde, dit alles tref ons nie by die
Afrikagode aan nie.
Ons gaan nou konkreet die name van 'n Afrikagod
ondersoek om vas te stel hoe sake staan. Ons kies die name wat by die
Zulu aangetref word.
Die Zulu het twee name vir hulle god.
Die eerste en bekendste naam is uNkulunkulu.
Gewoonlik word hierdie naam vertaal met 'die groot een' maar hierdie
vertaling het slegs betrekking op die éinde van die naam, nl.
-nkulu, waarin ons die woord -khulu sien. Volgens die groot
woordeboek van Zulu (Doke-Vila-kazi) beteken unkulunkulu:
1. The great progenitor of
the human race, the great ancestor or ancestral spirit of mankind,
who is believed to have created things about him.
2. God; the supreme Deity.
3. (plural) used to indicate
pagan divinities.
Die tweede vertaling kan ons tersyde stel want
dié het slegs betrekking op die moderne gebruik van die naam as
weergawe van die God van die Bybel; maar dit het geen betrekking op
die oorspronklike betekenis nie.
Die derde vertaling spreek vanself: dié naam is
gebruik net soos die Ou Testament die Hebreeuse naam Elohim
gebruik het om die heidense afgode te benoem.
Maar die eerste vertaling is die regte een.
Die naam uNkulunkulu beteken umkhulu
kamkhulu, dws. 'die oupa van my oupa'. Dit hang saam met die
tydsbegrip van die Afrikamens. 'n Zulu sien steeds vier geslagte: Hý
(vandag se Zulu) ken sy oupa; dié het sý oupa geken en oor hom
vertel. Dit hou in dat die Zulu van vandag óók sy oupa-se-oupa ken.
Op die manier is die naam unkulunkulu gevorm: umkhulu
kamkhulu.
Die tweede naam is baie duidelik:
uMvelinqangi, wat beteken: 'hy wat as eerste tevoorskyn gekom
het'. Dit is die aanduiding van die eerste voorouer van die
Zulunasie. Volgens die mitologie van die Zulu was dit
uMvelinqangi wat die eerste Zulu's gevorm het 'in die riete'.
Die meerderheid Zulu's van vandag gebruik
gewoonlik nie meer hierdie naam nie maar wél die naam uNkulunkulu,
omdat die sendelinge die gewoonlik gebruik het as hulle vir die
Zulu's preek oor die HERE, die God van die Bybel (vgl. Eksodus
3:14).
Maar as ons met hedendaagse Zulu's wat
teruggekeer het na die ou kultuur praat oor hulle god, hoor ons dat
hulle die naam uMvelinqangi gebruik en bepleit, terwyl hulle
ook beweer dat alle godsdienste gelyk is ("God is een"!!!) en alle
mense na die ewigheid lei. Dit word geleer by die meeste
universiteite in ons land, veral by UNISA (óók in die vak
Bybelkunde!!).
Ons moet ook onthou dat 'moderne'
Zulu's/Afrikamense dikwels aangetref word in die stedelike gebiede
en dat baie van hulle terugkeer na die ou geloof. As voorbeelde kan
ons die volgende noem:
die afrigter van die "Bafanabafana", Philippe
Troussier ('n Fransman) is (waarskynlik onder invloed van die
span-leiers!) deur 'n isangoma in die bloed van 'n bok gewas om sy
'sukses' met die Bafanabafana te verseker.
Mandela is amper deur 'n swerm bye gebyt in die
Transkei - volgens die izangoma was dit 'n waarskuwing dat sy
voorouergeeste ontevrede is oor Mandela.
Hoewel hy gesê het dat hy daarin nie meer glo
nie, dink baie mense nog wel op dié manier.
Kortliks kan ons sê dat ook die name wat
Afrikamense gebruik as aanduiding van hulle gode duidelik aantoon
dat die Afrikamens geen wérklike god het nie.
VOOROUERGELOOF
As daar dan nie 'n egte god in die Afrikareligies
is nie, wie word dan aanbid? Want op die hele aarde vind ons dat alle
volkere 'iets' of 'n 'wese' het tot wie hulle bid in lyding en
teenspoed en probleme. Dit is 'n gevolg van die 'oorgeblewe lig' in
die mens na sy sondeval.
Maar dit beteken nie dat ons in dié 'lig' 'n
aanknopingspunt sou hê vir die prediking van die Evangelie nie. Want
daardie gode wat hulle aanbid kan op geen manier vergelyk word met die
Lewende God nie.
Daarom is die antwoord op die vraag "vir wie aanbid
die Afrikamense?" kort en spreek dit vanself: die aanbidding van die
Afrikamense het betrekking op die voorouergeeste, d.w.s. op die
siele van die afgestorwenes, die geeste van die voorouers, tot in
die vierde geslag!
Die gewoonlike gedagtegang van die Afrikavolkere is
soos volg: as 'n mens sterf gaan sy siel, of sy gees, uit hom uit.
Daar is verskeie gedagtes ten aansien van die plek waarnatoe die siel
na die afsterwe gaan, maar die algemene gedagte van alle Afrikavolkere
is dat die siel nie blywend uit die aardse samelewing verdwyn nie,
maar terugkeer na sy familie toe. Ja, dit gebeur dikwels dat die siel
die drywende krag is agter die belangrikste handelinge van sy familie.
Daarom kan ses maande of 'n jaar verloop na die
afsterwe totdat hulle 'n offer (fees) vir die gestorwene hou; by dié
offerfees word 'n bees of 'n bok geslag.
Ons moet onthou dat enige slagtery by die
(offer)fees van 'n Afrikamens (hetsy by 'n bruilof, of by
mondigwording, of by die geboorte van 'n baba) verband hou
met die diens aan die voorouergeeste.
By dié offerfees word die weduwee van die
afgestorwene gereinig, deur die gal van die bees of die bok wat vir
die oorledene geslag word, sodat sy (én die gemeenskap deur haar!) nie
langer vatbaar is vir die verontreiniging deur die dood nie.
Deur die Nguni-volkere (Zulu's en Xhosa's en
Ndebele's en Swazi's) word hierdie offerfees gekenskets as
ukubuyisa idlozi , d.w.s. dat die oorledene teruggebring word na
sy familie toe - hoewel baie mense sê dat ukubuyisa gelykstaan aan
'binnebring in die plek van die afgestorwenes' (abaphansi - 'die wat
onder is').
Mense van teenwoordig wat 'geleerd' is praat
gewoonlik nie meer van 'n ukubuyisa nie. 'n Vergelyking word
getrek met 'n blanke gewoonte as hulle dit noem 'die onthulling van
die grafsteen', as dié op die graf geplaas word. Maar in werklikheid
is hierdie 'onthulling van die grafsteen' niks anders as die
ukubuyisa-seremonie nie.
Ja, die siel van die oorledene word na sy stat
teruggebring. Hy (die siel) oefen 'n groot invloed uit op hulle wat
agtergebly het, hy reguleer hulle hele lewe en hulle sê: "Hy beskerm
ons teen allerlei siektes en rampe". Hulle praat ook nie van die
'siel' nie, maar van die oorledene self. Hy beïnvloed hulle deur sy
'gedrag' sodat hulle op sekere tye vir hom slag. As hulle dit nie doen
nie kan hy kwaad word vir hulle, hulle allerlei dinge laat oorkom en
hulle seermaak.
Daar is baie Afrika-kerke en antropoloë en teoloë
en missioloë wat beweer dat die voorouerverering van Afrika
aanvaarbaar is as 'die gemeenskap van die heiliges'.....
Onthou ook wat ons gesê het ook die manipulasie van
die gode deur die mens! Siele, amadlozi wat teruggebring is na hulle
familie, moet werk! D.w.s. hulle moet doen wat goed is vir die
voortbestaan van die familie of van die stam.
Die Zulu noem die gees van 'n oorledene idlozi
of ithongo. Die woord idlozi is 'n goeie aanduiding van
wat en hoe die 'siel' is. Want in hierdie woord tref ons die werkwoord
ukudloza aan, wat beteken 'om óm te sien na', 'om te sorg vir'.
Die idlozi word vereer en gedien, d.w.s. hy word
aanbid. Daar gebeur niks in die familie nie sonder om die idloizi te
raadpleeg. Die idlozi kan self die verering inisieer deur hom/haar aan
die lewendes te openbaar (gewoonlik in drome). Maar dit kán gebeur dat
hy/sy nie (vinnig) antwoord as daar tot hom/haar gebid word nie, of
hy/sy kan sy toorn laat blyk deur siekte of teenspoed wat oor die
lewendes kom. In dié geval gaan hulle na die isangoma om die idlozi te
raadpleeg. Die idlozi word so gedwing om te sê waarom hy/sy toornig
is.
Die geloof in die voorouergeeste is só sterk dat
ons nie kan sê dat hulle slegs gerespekteer word nie! Nee, ons moet sê
dat die mense in hulle glo.
Die Afrikamens offer aan sy voorouers deur 'n bees
of 'n bok in die veekraal te slag. Die vleis word deur die familie
geëet, wat sê: "ons eet vir hulle" en vertrou dat die idlozi hulle
gunstig gestemd sal wees.
Ons kan (ook op grond van ondersoeke in stedelike
gebiede) seker wees dat selfs vandag nog baie Afrikamense in dié
gebiede, wat ook reëlmatig kerk toe gaan (by watter kerk ook al) nog
steeds offer aan die voorouergeeste deur vir hulle te slag, wat bewys
dat hulle blywend glo in die mag van die voorouergeeste.
Daar kan verskille wees in die 'feeste' van
sommiges, maar hulle aanbidding is nog steeds gerig op die
voorouergeeste.
Dit is noodsaaklik om te weet wat bedoel die
Afrikamens met die nog steeds geprakti-seerde voorouerverering. Ons
kan dit slegs verstaan as ons goed weet wat die gemeenskap vir hulle
beteken. Hier raak ons aan die begrip ubuntu.
Die woord ubuntu is goed bekend maar dikwels weet
mense nie wat dit in wese bete-ken nie. Ons gaan nou probeer uitvind
wat ubuntu vir die Afrikamens beteken.
Ons kan die Afrikamens nie lossien van sy
gemeenskap nie. Hy maak daarvan deel uit, d.w.s. dit beteken álles vir
hom. Sy familie (wat almal insluit, soos sy oupa en ouma, sy ooms en
sy broers ens.; ja, daarby word gereken sy hele geslag!) is die kring
waarbinne hy leef. Sy hele lewe vind binne die familie/sibbe plaas,
vanaf sy geboorte tot sy mondigwording (dink aan die bergskole waarin
die baSuthu opgeneem word) en sy huwelik, ja, ook sy afsterwe en sy
begrafnis.
Hierdie gemeenskap sorg vir hom, beskerm hom teen
alles wat sleg is (vgl. die 'beskerming' van korrupte amptenare: 'ons
mense' word nie in die steek gelaat nie!. Vgl. ook wat gebeur het met
sekere ministers, wat dalk uit hulle poste ontslaan is: hulle 'saak'
het nooit by die regbank uitgekom nie!).
Ook al woon 'n Afrikamens dalk in Sandton of
Brooklyn, hy is en bly 'n lid van die gemeenskap waarbinne hy gebore
is en hy het deel aan alle aktiwiteite. Daarom gaan 'n Afrikamens
gewoonlik na die begrafnis van 'n familielid, selfs al is dit ver weg.
Want deur sy aanwesigheid by dié begrafnis verwerf hy vir homself die
aanwesigheid van die gemeenskap by sy eie begrafnis as hy eendag
sterf.
Daar is nog iets anders met betrekking tot die
hedendaagse Afrikamens, of hy nou in die stad woon of op die
platteland: Hy voel in sy hart dat hy deur die gemeenskap a.h.w.
gedwing word om sekere (godsdienstige) gebruike te onderhou.
'n Spreekwoord lui: udlala ngegeja kuziliwe;
vertaal: 'hy speel met die skoffelpik terwyl daar gevas word'. Dit het
betrekking op iemand wat voortgaan met sy normale werk terwyl die hele
gemeenskap in 'n rouproses verkeer. Dié persoon plaas homself buite
die gemeenskap as hy nie saamtreur nie en hy beëindig self sy
lidmaatskap van die gemeenskap.
Die Afrikamens soek sekuriteit by die voorouers.
Maar dit is sekuriteit insake áárdse sake. Dit word duidelik as ons
kyk na die sake waarom in gebede gevra word: altyd het dié te make met
die lewe van nou. Hulle soek gesondheid en lewenskrag en
voorspoed/geluk en reën op sy tyd, geleentheid om te ploë, te plant en
te oes, kinders (wat hulle manlikheid/ vrugbaarheid bewys), vandag ook
werk om genoeg geld te verdien sodat hulle 'n woonplek kan bekostig en
geleerdheid en slimheid vir hulle kinders kan bekom, ens. Sonder al
hierdie sake is die lewe vir die Afrikamens nie lekker nie!
DIE HART VAN DIE SAAK
Teenwoordig loop jy gevaar om uitgemaak te word vir
'n 'rassis' as jy iets 'slegs' sê oor die Afrikamens. Tog sal ons dit
nou moet doen, maar ons sal alles probeer om selfs die geringste
diskriminasie uit te sluit. Ons móét egter oor hierdie saak praat, want
dit het lang wortels wat diep ingeplant is in die harte van die
Afrikamense, meer nog as die aardse sake waaroor ons hierbo gepraat het.
In die eerste plek sal ons moet noem die
mees-voorkomende opvatting van liefde in Afrika. In die Bybel is daar
'n verskil tussen drie soorte liefde wat genoem word: agapè en
eros en filia.
Die eerste soort, agapè, is verbonde aan die
liefde wat van die HERE afkomstig is (Romeine 5:5) en in die hart van
die Christen uitgestort word deur die Heilige Gees (Galasiërs 5:22).
Hierdie liefde is afbeelding van die wyse waarop die HERE die mens
liefhet. In dié liefde is daar offerbereidheid en diensvaardigheid.
Ons tref hierdie wil aan in Matteus 5:44, waar Jesus ons leer om ons
vyand lief te hê deur vir hom te bid.
Die tweede soort liefde word eros genoem.
Dit is die drang tot geslagtelike omgang, asook die begeerte na geluk
en selfbevrediging. Dit is 'n ander soort liefde as die agapè,
ja, is teengesteld daaraan. In die Bybel word hierdie woord eros
nie een enkele keer gebruik vir die liefde wat die HERE vir Sy kinders
koester nie. Inteendeel: in Grieks (in die Septuagint) word hierdie
woord slegs gebruik vir die 'owerspel' van hulle wat afgode dien!
Bowendien is dit opvallend dat hierdie woord nie een enkele keer in
die Nuwe Testament gebruik word nie.
Die derde soort liefde word filia genoem.
Dit is die verlange wat iemand na kos kan hê (Genesis 27:4), of ook
wel die liefde van 'n pa vir sy kind (Genesis 37:4). Hierdie woord
word ook gebruik vir 'om te kus' (Genesis 27:27 - Isak kus vir Jakob).
Dit is skokkend dat agapè in Afrika nie
regtig voorkom nie! Maar na alles wat ons hierbo geleer het is dit
verstaanbaar dat goddelike liefde vir die mensheid nie voorkom nie. En
ons kan dieselfde sê van die menslike antwoord aan sy god. Dié
antwoord het geen verbindingslyne met die woord agapè nie.
Dit is die rede hoekom oorgawe en diens aan die
godheid nie in Afrika gevind word nie.
So staan dit ook met die liefde tussen man en vrou.
In Afrika kom die vasberade oorgawe aan die ander nie voor nie. Dit
blyk vanaf die eerste keer dat 'n Afrikaman 'n vrou raaksien en haar
begeer (vgl.Matteus 5:27). Die seksuele element blyk onmiddellik.
Vanaf die eerste dag wil hy by hierdie vrou slaap.
Ons kan hiervan 'n waar-gebeurde voorbeeld noem: 'n
Afrikaseun het 'n blanke meisie liefgekry. Vanaf die eerste dag het hy
daarop aangebring om met haar gemeenskap te hê. Elke dag het hy
kondome saamgebring en toe sy hom weier sê hy: "om jou ontwil het ek
van baie ander meisies afgesien om jou te kry"....
N.B.: soortgelyke voorbeelde kom net so onder die
blankes voor maar die gedrag van hierdie Afrikaseun verklaar die
geslagtelike omgang van Afrika wat selfsugtigheid en eieliefde en
bevrediging van eie liggaamlike begeerte aan die lig bring, sonder dat
ook maar een enkele keer aan die leed, die behoeftes en die verlangens
van die ander party gedink word.
Hier het ons ook die grootste oorsaak van die
voorkoms en uitbreiding van 'Aids' by die Afrikavolke.
Slaap-met-wie-ook-maar kom oral voor onder jong mans wat gewoonlik
weier om kondome te gebruik. Ook (getroude) mans wat dikwels met ander
vroue omgang het weier almal om kondome te gebruik met die argument
dat dit hulle lusbevrediging beperk.
Dit is duidelik dat op hierdie wyse onderlinge
vertroue met die godheid of met ander mense, afwesig is, veral ook in
die huwelik tussen man en vrou. Die Afrikagemeenskap word deur
wantroue geregeer.
Dieselfde moet gesê word oor betroubaarheid. Dit
blyk veral in die onbetroubaarheid van getroudes in Afrika.
Dit hang saam met die feit dat daar in die
godsdienste én in die samelewing van Afrika geen sondebegrip bestaan
nie. Die noodsaak om jou skuldig te voel as jy 'n (seksuele)
verbintenis aangaan met 'n ander man se vrou bestaan nie. As haar man
jou nie op heterdaad betrap nie, is jy nie skuldig nie!
'n Ander saak wat in die Afrikasamelewing nie
voorkom nie is dankbaarheid. In die Bybelse godsdiens is dit juis baie
belangrik. 'n Mens sal dankbaarheid voel ten opsigte van God en sy
naaste (vgl. Genesis 40:14; II Kronieke 32:25; Romeine 1:21; 16:4;
Efesiërs 5:20; Kolossense 1:3). Maar in die Afrikasamelewing kom dit
nie voor nie. Die gode en die voorouergeeste word nie bedank nie! As
hulle maak wat vir hulle gevra is deur die mense, doen hulle dit omdat
hulle 'n plig het ten opsigte van die nog-lewendes. Want hulle word
'betaal' of 'vergoed' deur die offers wat vir hulle gebring word.
Dié is ook die eerste en belangrikste oorsaak van
die feit dat daar geen dankoffers voorkom onder die Afrikamense wat in
Jesus Christus glo nie. Nee, ons verwerp hier nie hulle geloof nie!
Maar ons blameer die manier waarop baie sendelinge die Evangelie aan
hulle verkondig het. Ons moet hierdie saak grondig onder die oog sien
waar ons die begeerte het om die Afrikamense te evangeliseer. Want ons
sal die skade wat alreeds aangerig is moet neutraliseer, asook voorkóm
dat diegene wat sal luister na die Evangelie, waarmee ons hulle sal
benader, dieselfde skade oploop.
Dit is bedroewend dat die prediking van die
Evangelie onder die Afrikamense baie dikwels slegs verband gehou het
met die onderhouding van wette, d.w.s. dikwels is veral verkondig dat
die geloof moet uitkom in die dade van die mense, soos dat hulle nie
mag rook, of drink, of hoereer nie, of dat hulle goed moet werk (op
die Europese manier!!) of dat hulle slegs die uitwendige verlangens
moet wys! Maar die hartsgesteldheid, wat die werklike oorsprong is van
alles wat uit die hart voortkom, is nie verduidelik of onderstreep
nie. Die wesenlike relasie wat die HERE tussen Homself en die mense
tot stand gebring het deur hulle uit te verkies tot die geloof, is nie
voldoende na vore gebring nie. Daarom is ook die noodsaak van egte
gevoelens van liefde en verbondenheid met die HERE wat 'n mens moet hê
en vertoon vanweë die diepe, nederige dankbaarheid, wat in sy hele
lewe, sy dade en sy woorde tot uitdrukking moet kom, nie verduidelik
nie. Dit lê presies so ten aansien van die onderlinge menslike
verhoudings, want die tweede gebod is gelyk aan die eerste (Matteus
22:39).
Laat ons 'n paar voorbeelde noem.
Die manier van vrywillige dankoffers in die
Gemeente is nie regtig aanvaarbaar nie in die Afrikagemeentes. Dit
is onbekend dat daar 'n verpligting tot dankbaarheid is as die mens
wil getuig van die HERE dat Hy gedank moet word vanweë Sy grenselose
genade.
Om dankoffers te bring as 'n lidmaat van Christus
se liggaam, sodat die predikant 'n behoorlike traktement kan
ontvang, is nie regtig bekend nie, ja, dit word soms selfs
teengestaan.
Daar ís gemeentes waar regtig geoffer word
(bv.ZCC-Moria) maar die vraag kan gevra word of hierdie offers
voortkom uit offerbereidheid, of dat dit 'n manier is om sake wat
die mense wil hê, soos genesing en geluk, by die kerk te 'koop'.
Sekerlik, daar word regtig geoffer as daar
miskien 'n lidmaat is wie se huis afgebrand het, of een wat deur 'n
kalamiteit getref is. Maar ons kan sê dat dít eerder voortkom uit
die ubuntu-gedagtegang as uit die dankbaarheid vir redding uit sonde
en siele-dood.
Ons noem hier as voorbeeld die Goeie
Vrydag-byeenkomste wat geliefd is by Afrikachristene (ook hier
verwys ons na die Paasbyeenkomste van die ZCC-Moria). Dergelike
byeenkomste is so in swang omdat hulle sterke ooreenkoms vertoon met
begrafnisse. Ook die nagtelike byeenkoms (nagwake) word met 'n
tradisionele naam benoem, nl. umlindelo. Dié is (en word) altyd
gehou by sterfgevalle.
Maar daar is nóg iets wat ons goed moet verstaan.
By hierdie (Goeie Vrydag-)byeenkomste vind, ook
by Gemeentes van die Gereformeerde Kerke) groot maaltye plaas. Die
vleis wat geëet gaan word, is gewoonlik nie gekoop by 'n slaghuis
nie, maar is van beeste wat geslag word. In die lig hiervan kan ons,
ja, móét ons vra: wat gebeur met die bloed en die gal van dié
beeste? En wat is die rede dat baie van hulle weier om vleis te
gebruik wat uit die slaghuis kom?
Bowendien moet ons onthou dat hierdie beeste
gekoop word met geld wat geoffer word deur die lidmate, wat nie kla
nie, ook al kos dit baie geld! Daarenteen is dit baie moeilik om vir
hulle te leer om maandeliks of weekliks hulle kerklike bydrae te
gee.
Die belangrikste resultaat van moralistiese
prediking, wat gewoonlik gehou word, is die aansluiting by die
onderhouding van voorskrifte wat dikwels voorkom onder die mense van
Afrika. As (deur die ampsdraers) iets voorgeskryf word, wat verbind
kan word aan 'n voorskrif hetsy van die voorouergeeste of van die
gemeenskap, word dit nagekom en onderhou, of hulle daarvan hou al dan
nie. Want as jy 'n opdrag van jou gode of van die gemeenskap weier,
begewe jy jou in die gevaar om jou geluk te verloor.
Daarom sal dit beter wees as ons geen 'wette' wat
in wese onbelangrik is stel, wanneer ons die Afrikamense evangeliseer.
DIE
EVANGELISERING VAN DIE AFRIKAMENS
Dit is ons eintlike onderwerp. Al die bostaande is
egter noodsaaklik om die Afrikamens op die regte manier te evangeliseer.
Dikwels kom onder Afrikamense sinkretisme voor,
dws. tradisionele en moderne heidense sake word vermeng met terme en
begrippe van die Christendom. Sodanige sinkretisme het geweldig
toegeneem in ons land. Steeds word gestel dat, volgens die
sensus-uitslae, 70% van die Afrikamense Christene is. Maar dit is 'n
sprokie! Nee, dit is nie die sensusopnemers wat te blameer is nie!,
maar die mense self, wat sê dat hulle Christene is, terwyl hulle dit
nie is nie. Die meerderheid van hulle sê so omdat dit deesdae gewoonte
is om as 'Christen' bekend te staan én omdat hulle dink hulle ís
Christene aangesien hulle name in die boek van die kerk geskrywe
staan, of omdat hulle soms 'n kerk besoek. Baie van hulle is lidmate
of besoekers, wat ook eendag in die verlede gedoop is in een of ander
gemeente, of hulle het by die Sioniste aangesluit toe hulle siek was
en by dié kerk genesing gevind.
Sekerlik, daar is baie van die Afrikamense wat
werklik in Jesus Christus glo. Maar daar is baie ander Afrikamense wat
lidmate van kerke is volgens die boeke, maar nie in werklikheid nie!
Baie van hulle besoek dienste van die Onafhanklike kerke (AIC) waarvan
ons kan sê dat baie van hulle lidmate het wat nog steeds die 'ou'
gelowe aanhang, ook al maak hulle gebruik van Christelike woorde,
sonder om Christus as die Gesalfde van die Vader en as die Enigste
Middelaar aan te neem.
Die Afrikageloof (in die voorouergeeste) gaan saam
met hulle opvatting wat betrekking het op die lewe en allerlei ander
aardse sake. Dit is ook verbonde aan die gemeenskap, ens.
As ons hulle wil evangeliseer moet ons begin met
die Skrif, om die werklike fondament te lê.
Ons begin by die eerste gebod uit die Wet: Eksodus
20:3: "Jy mag naas My geen ander gode hê nie". Hierdie paar woorde
maak voldoende duidelik dat vanaf die begin die totale voorouergeloof
verwerp word. En hierdie eerste gebod is nie onderhandelbaar nie.
Daarom moet ons nie ontstel raak deur wat baie
voorouergelowiges sê, dat hulle die voorouergeeste slegs beskou as
bemiddelaars om by God uit te kom. Die amp van Christus as énigste
Middelaar (Johannes 14:6; I Timoteus 2:5; Hebreërs 9:15; 12:24) word
ontkrag deur die voorouergeloof. Dié amp van Christus bied nie die
geringste moontlikheid om selfs maar te dink dat die voorouers
gebruik kan word om by God uit te kom nie. Die voorouergeloof is ten
volle dieselfde as die Maria-verering in die Roomse kerk.
Ons moet ook nie swig vir die verleiding om te
dink dat ander gode werklik bestaan nie. Oor hierdie saak bestaan
verskillende opvattings maar die waarheid is dat die HERE ons
absoluut verbied om hulle te dien, ook al sou hulle bestaan.
Die Skrif sê dat dit heeltemal verbode is om die
voorouergeeste te dien en te aanbid: Levitikus 19:31; 20:6; 20:27;
Deuteronomium 18: 11; I Kronieke 10:13; Jesaja 8:19; 19:3; 29:4. Ook
gebruikmaking van die isangoma om die voorouergeeste te raadpleeg is
verbode.
Ten aansien van die dien en aanbidding van afgode
wat deur die mense gemaak is (voorouergeeste is sulke gode!) sê die
Skrif duidelik dat dit nie toegestaan is nie: Genesis 35:2; Eksodus
22:20: Josua 24:14; Handelinge 15:20; I Korinte 6:10; 8:10; 10:19; II
Korinte 6:16; I Johannes 5: 21; Openbaring 9:20; daar is nog meer
sulke gedeeltes in die Bybel!.
Selfs die name van die afgode mag nie genoem word
nie: Eksodus 23:13; Josua 23:7; Sefanja 1:5.
Die dien van ander gode word gelykgestel aan die
pleeg van owerspel: Eksodus 34:15; Numeri 25:2.
Om voorouergeeste te dien verleen aan hulle 'n
posisie bo die mense, maar die Bybel verbied om 'n mens tot god te
maak: Esegiël 28:2-10.
Regtig, die Bybel verwerp ander gode heeltemal:
Jesaja 41:24, 29; 44:9 vv.; Jeremia 10:15; 51:17,18; Handelinge 14:15;
17:16.
Maar afgesien van die feit dat die Bybel afgode
verwerp, mag ons nie vergeet dat dit niks help om in veroordelende sin
oor die voorouergeloof te praat nie as dit nie gebou is op Bybelwoorde
nie! Ons woorde en ons gedagtes help niks nie en is dikwels eerder 'n
struikelblok vir die verkondiging én vir die aanvaarding van die
Evangelie van Jesus Christus as dat dit die Afrikamense help om die
regte pad te bewandel.
Daarom sal ons nou duidelike raadgewings verskaf in
verband met die evangelisering van vooroueraanbidders.
Ons moet nooit óns gedagtes gebruik deur te sê: "Ek
sê...", nie. Dit is in stryd met die Bybel self (want ons vind nêrens
so iets in die preke wat ons aantref in die boek Handelinge nie).
Inteendeel: dit maak dat ons ons doelstelling verloën. Die Skrif leer
vir ons duidelik wat ons moet doen. Bestudeer noukeurig Handelinge
14:8-17; 17:22-31.
Altyd as julle verduidelik dat dit niks help om die
voorouergeeste te vereer nie, moet julle die Bybel gebruik en
voorlees. Dit is nou een keer 'n feit dat die meeste Afri-kamense
gewoonlik eerbied vir die Bybel het. Ons weet nie waar hierdie eerbied
vandaan kom nie, maar gebruik dit altyd!
Moenie denigrerend oor die voorouers praat nie en
moenie die dikwels gebruikte weg betree om die amadlozi 'bose
geeste' te noem nie. Hulle ís die voorouers van die mense en daar word
met eerbied en 'hartlike' gevoelens aan hulle teruggedink, selfs al
dien en aanbid hulle hulle nie!
Probeer altyd om die hart van die saak te raak deur
uit te kom by die emosies van die Afrikamens ten aansien van die
voorouergeeste en vergelyk dié met die emosies wat 'n Christen voel.
Probeer om 'n eindelose redenasie te voorkom deur
inskiklikheid (Filippense 4:5), vriendelikheid (Galasiërs 5:22),
sagmoedigheid (Matteus 11:29) en nederigheid (Filippense 2:3). Op die
manier kan julle julle beskerm teen enige verwyt van huigelary en
rassisme en partydigheid en dergelike. As hulle so iets sou opwerp
(wat kán gebeur as julle vordering maak in julle gesprek), bestry dit
dan onmiddellik deur hulle daarvan te verseker dat julle hulle
heeltemal aanvaar as mense soos julleself en dat dit julle wens is dat
hulle julle broeders en susters in Jesus Christus is/word, hetsy in
julle huis of in die kerk, en veral dat dit julle begeerte is om saam
met hulle hand in hand voor die troon van Christus te staan en die
loflied op die Lam te sing (Openbaring 7:9-10).
Probeer sover te kom dat hulle julle vertel
waardeur hulle beweeg word in hulle lewens: wat is dinge wat belangrik
vir hulle is, en waarop is hulle diepste verlangens gerig? As dit
rykdom is, of eer van mense, of 'n goeie werk, of aanvaarding in die
gemeenskap wat hulle begeer, gee hulle dan die versekering dat julle
daaroor later nog sal praat, maar dat julle nou gekom het om vir hulle
te wys op wat bo die aardse sake uitgaan, nl. die Verlosser van die
siel en van die hele tydelike en ewige lewe, die Saligmaker Jesus
Christus. Gebruik hierby Titus 3:3-5.
Ons sal nou ingaan op 'n gespreksituasie waar dit
duidelik geword het dat julle in gesprek is met mense wat dalk die
Evangelie sal aanvaar. Dit is baie moeilik om dit vas te stel! Soms
sal julle bevinding verkeerd wees. Maar tog moet julle die regte weg
om met hulle te praat, vind. Stel julle darem daarop in om die
geringste teken daarvan te konstateer. Daarom moet julle hulle ook nie
die Evangelie, of die Naam Jesus Christus in die 'gesig gooi nie',
terwyl julle nog in die deuropening staan - dit is die metode van die
Jehova Getuiges.
Onthou: julle is besoekers. Júlle het die
deurklokkie gelui. Húlle is die huisbewoners!
Laat ons nou kyk na 'n manier waarop julle 'n
gesprek oor die Evangelie kan inisieer.
Dit sal die beste wees as die besoekspan bestaan
uit 'n man en 'n vrou wat saam gaan. Dit is selfs noodsaaklik! Want as
die persoon vir wie julle besoek 'n man is moet hy nie gekonfronteer
word met 'n dame alleen nie; en as 'n vrou alleen besoek word sal sy
'n man-alleen nie nooi om in haar huis te kom nie.
Julle lui die deurklokkie terwyl julle só staan dat
julle sigbaar is. Op dié manier sorg julle van die begin af daarvoor
dat die persoon wat besoek word geen wantroue sal koester nie.
Hulle maak die deur oop en groet vir julle. As
hulle Engels praat, antwoord julle in Engels!
Sê vir hulle wie is julle. Dit is nie nodig om
onmiddellik te sê dat julle namens die Gereformeerde Kerk kom nie!
Vra hulle nou, vriendelik en nederig, toestemming
om met hulle oor die geloof in Jesus Christus te praat. Meestal sal
hulle julle nooi om in te kom. As dit nie die geval is nie sal dit
dalk beter wees om die gesprek onmiddellik te staak en vir hulle tot
siens te sê, omdat dit duidelik is dat hulle niks met julle te make
wil hê nie. Die oorsake daarvan kan baie wees: dalk vertrou hulle
julle (nog) nie; of hulle het dalk slegte ervarings met ander
evangelieverkondigers; of hulle het dalk nie tyd nie; of hulle haat
dalk vir Christus.
Maar ons gaan daarvan uit dat hulle vir julle nooi
om in te kom, asook dat julle op besoek is by 'n egpaar. As dit dalk
'n dame, of 'n man alleen is, gaan die volgende mutatis mutandis ook
oor haar of oor hom.
As julle in die sitkamer is, wag vir hulle om die
gesprek te begin. By Afrikamense moet 'n besoeker nooit die gesprek
aanvoor nie.
As daar langdurig 'oor koeitjies en kalfies'
gepraat word probeer dan versigtig om die gesprek so te stuur dat dit
beweeg in die rigting van julle doelwit.
Dit spreek vanself dat julle belangstelling moet
toon in hulle agtergronde (waar kom hulle vandaan?; bly hulle ouers
nóg daar?; waar werk hulle?; het hulle kinders?; ens.). maar dit is
nie nodig om breedvoerig te gesels oor werkloosheid en stakings en
sport e.d. nie. As julle darem konstateer dat die gesprek in dié
rigting beweeg moet julle sodanige vrae stel en antwoorde gee dat
julle gou uitkom by die doel van julle koms.
Ons gaan daarvan uit dat hulle vrá na die doel van
julle koms. As dit nie gebeur nie kan julle dit self na vore bring.
Die manlike lid van die besoekspan (as julle by 'n vrou alleen is moet
die vroulike lid die gesprek begin) kan versigtig en vriendelik sê dat
julle Gemeente, van die Gereformeerde Kerk, pogings aanwend om kontak
te maak met mense wat nog nie kerkgangers is nie. Maak duidelik dat
dit gaan oor baie mense wat eensaam is in die stad. Vul dit
onmiddellik aan deur te sê dat julle weet dat julle deur Jesus
Christus gestúúr is om Hom bekend te stel aan alle mense wat Hom nog
nie ken nie.
Vra reguit of hulle Jesus Christus kén?
Natuurlik sal hulle sê dat hulle weet wie Hy is. In
ons tyd is daar geen mens in ons land wat nie wéét wie Jesus is nie.
Miskien sal hulle geen verdere verduideliking gee
van in hoeverre hulle vir Jesus ken nie.
Daarom sal julle nou eers moet probeer vasstel
in hoeverre hulle gelowiges is.
Om dit te doen kan julle maar vra of hulle glo in
Jesus Christus.
Julle kan twee antwoorde kry: 'ja', of 'nee'.
As hulle met 'ja' antwoord, volg dan die pad wat
julle sal vind in 6.7.
Maar as hulle antwoord lui: 'nee, ons glo nie in
Hom nie', moet julle die pad van 6.8 volg.
Maar let op: amper almal sal sê dat hulle gelowiges
is. Júlle sal egter moet uitvind of daar waarheid in hulle woorde
skuil.
As hulle sê dat hulle in Jesus glo sê dan: "ons is
dankbaar om dit te hoor, maar wat betéken Jesus in julle daaglikse
lewe?".
Die antwoord op hierdie vraag sal die algehele
volgende gesprek beheers. Dit is nie moeilik om uit hulle antwoord af
te lei of julle dalk medegelowiges in Jesus Christus gevind het nie.
As julle in julle hart voel dat dit die geval is kan julle daarop
voortbou. Maar dan moet julle nie 'n preek hou nie. Voer dan 'n gewone
gesprek. Natuurlik, ook daarin sal die Evangelie 'n beslissende rol
speel, maar julle woorde sal meer 'n bewys van julle onderlinge geloof
wees as 'n poging om vir hulle te evangeliseer.
Hier pas 'n ernstige waarskuwing: as hulle lidmate
is van een van die 'erkende' kerke (soos die Anglikaanse, Nederduits
Gereformeerde, Metodiste of Roomse kerk e.d.), moet julle oppas dat
hulle nie gaan dink julle wil lidmate van hulle kerk afrokkel, of dat
julle probeer om 'siele' te wen vir die Gereformeerde Kerk nie.
Maar dit sal tog gou duidelik word as hulle nie
goed 'bedien' word nie, of dalk verwaarloos word deur die mense van
hulle kerk. As dit so is kan julle hulle nooi om julle kerkdienste by
te woon.
Maar as julle daaraan twyfel dat hulle ''n
broeder/suster in die Here Jesus' is (en julle sal baie goed moet
luister om dit vas te stel) vervolg julle gesprek dan deur vir hulle
te evangeliseer volgens die lyn van-6.8.
BaSuthu/baTswana sal eerder as Zulu's erken dat
hulle nie lidmate van 'n kerk is nie. Die Zulu skram dikwels weg van
die waarheid, omdat hy reken dit is 'gesofistikeerd' om te sê dat hy
lidmaat van 'n kerk is.
As julle dink dat dít dalk die geval is, vra dan
waar hulle kerk toe gaan. As hulle sê "by Sioniste" kan julle die pad
van 6.8 volg. Maar as hulle na 'n 'erkende' kerk gaan, kan julle
vervolgens vra of hulle elke Sondag kerk toe gaan, of hulle huisbesoek
ontvang, en of hulle daar inskakel.
Hier sal julle 'n besluit moet neem of julle moet
voortgaan met die gesprek al dan nie. As hulle nie reëlmatig kerk toe
gaan nie en as hulle kinders nog nie gedoop is nie, moet julle
voortgaan. Want daar is baie 'boeklidmate' wat nie reëlmatig kerk toe
gaan nie.
Julle het nou vir julleself besluit dat die egpaar
verdere evangelisering benodig. Maar 'n vermóéde dienaangaande is nie
genoeg nie. Eers sal dit moet blyk, ook vir hulle self, dat julle
hulle posisie reg opgesom het.
Om dit te bereik kan julle die volgende manier van
'ondervraging' toepas.
Vra besonderhede oor die kerk waarvan hulle sê dat
hulle lidmate is. Gewoonlik sal hulle antwoorde openbaar dat hulle nie
eintlik weet, wie die predikant is, waar die dienste gehou word, en
dergelike nie.
As hulle wél besonderhede kan verskaf (soos hierbo)
maar julle vermoed tog dat hulle nie wesenlik betrokke is by die kerk
nie, vra dan wanneer laas was hulle by hulle kerk, en veral, waaroor
die predikant gepreek het. Die antwoorde sal openbaar dat hulle nie 'n
benul het van wat in 'hulle' gemeente aangaan nie en dat hulle
partykeer die 'besonderhede' uit hulle duim gesuig het!
Stel dit dan vir hulle baie beslis dat julle nou
dubbel dankbaar is dat julle by hulle uitgekom het, omdat julle besef
dat hulle sonder God deur die lewe gaan en dat dit vir enige mens een
van die ergste dinge is.
Hulle staan nou op dieselfde basis as waarop mense
staan, waarvan julle van die begin af vermoed dat hulle nie
praktiserende Christene is nie (sien 6. 6. 8 ).
Maar julle sal dit ook vir hulle moet laat
duidelik word. Dit kan op die volgende manier gedoen word:
Vra vir hulle: "Wie is julle God?".
Hulle antwoord kan lui: dit is uNkulunkulu
of uMvelinqangi (Zulu's), uThixo of uQamata
(Xhosa's), Modimo (baSuthu/baTswana/baPedi), Tilo
(Shangane/Tonga's), Raluvhimba of Modzimo (Venda's).
Sorg dat julle dié name 'beheers', want die manier waarop julle sal
reageer op die naam sal die voortgang van julle gesprek bepaal.
Sê dan: "Sekerlik, ook ons weet wie uNkulunkulu
of Modimo, ens., is. Maar is dit die God van die Bybel? Of is dit 'n
afgod van julle volk?".
Hulle sal antwoord met: "Hy is ons skepper",
waarop julle moet sê dat hulle uMvelinqangi/unkulunkulu nié die
Skepper van hemel en aarde is nie, maar dat hy die voortbrenger
(progenitor) van hulle volk is, d.w.s. dat hy die eerste voorouer
van hulle volk voortgebring het, of wel die eerste van die
amadlozi/ amathongo/badimo/badzimo.
Vra vir hulle, nog steeds beheers en vriendelik,
of hulle vir julle sal toelaat om dieper op hierdie saak in te gaan.
Gewoonlik sal hulle toestemming verleen aangesien julle al so ver
gevorder het. So sal dit die grondslag gaan vorm van julle
evangelisering.
Wát julle presies moet sê en verkondig sal ons in
hoofstuk 7 bespreek.
Maar gaan (eers) verder deur vir hulle te vra of
hulle die voorouergeeste nog dien. As hulle sê dat hulle dit nie
doen nie, sal julle julle moet vergewis van die waarheid. Dit kan
julle doen deur te sê: "Maar as julle erg siek is, wat maak julle
dan? En ons praat nou nie van 'n verkoue nie, maar van 'n ernstige
siekte, wat julle 'n isifo sabantu noem ('n siekte van die
Afrikamens). Of as julle in gevaarlike situasies beland, bid julle
dan tot uNkulunkulu/Modimo/uThixo? Of gaan julle na julle
oupa of ouma van wie julle reken dat hy/sy in staat is om julle
gebede oor te dra aan julle god, sodat hulle julle bemiddelaars
is?".
Hier staan julle op 'n kruispunt. Hulle antwoord
sal aan julle openbaar of hulle nog in hulle voorouergeeste glo al
dan nie. En die hele verdere gesprek sal gevoer word op grond van
hulle antwoord op hierdie vrae.
Hoé julle die gesprek sal moet voortsit kom in
hoofstuk 7 aan die orde.
DIE INHOUD VAN DIE BOODSKAP
Dié moet ons goed ken. Ons kan
natuurlik stel dat ons dit alreeds weet want dit is 'die Evangelie'.
Maar hierdie antwoord kan té gemaklik gegee word, want julle sal nie
in die eerste gesprek die hele Evangelie aan hulle kan verkondig nie.
En die eerste gesprek is beslissend ook vir alle opvolggesprekke.
As julle met hulle kan ooreenkom oor 'n tweede
gesprek moet julle die HERE daarvoor dank want dit is Hy wat deur Sy
Heilige Gees hulle harte oopgemaak het.
Laat ons nou begin met die lees van Bybelgedeeltes wat
belangrik is in gesprekke met voorouergelowiges (bo en behalwe die gedeeltes
waaroor ons hierbo al geskryf het) ten aansien van die verbod van die
vooroueraanbidding.
Die mense wat besoek word het erken dat hulle tot die
voorouergeeste bid as hulle deur rampe en siektes getref word. Ook nou
egter moet ons vir hulle nog nie gedeeltes wat dit verbied aanhaal nie.
Anders loop ons die gevaar dat hulle ons wegstuur en die gesprek voortydig
beëindig word.
Nee, vra vir hulle watter tróós die voorouergeeste vir
hulle bied. Hulle sal antwoord dat die voorouers help as hulle vir hulle
offer of hulle aanbid of langs die pad van raadpleging wat deur die
isangoma plaasvind.
Ons kan hier in die verleiding kom om vir hulle 'n
gedeelte te noem wat toon dat die HERE ons verbied om so iets te doen -
dit kry ons in Jesaja 8:19-20. Maar ons bêre hierdie gedeelte nog! B.v.
vir die stadium dat hulle weier om te erken dat diens aan die
voorouergeeste 'sleg' is in die oë van die HERE.
Hier het ons nou geleentheid om 'n pragtige
Skrifgedeelte aan hulle bekend te stel waarin vir ons almal gewys word wat
opregte geloof in Jesus Christus beteken. Lees vir hulle Hebreërs 11,
veral die volgende verse: 2, 11, 17-19, 23, 31-37. Verduidelik kortliks
vir hulle dat hier gepraat word oor mense soos hulle en ons. Maar hulle
almal het geglo in Jesus Christus alleen.
Sê ook onmiddellik vir hulle dat hierdie mense
hulle en ons voorouers in die geloof in Jesus Christus is.
Gaan voort deur te sê: "Wat het hierdie
geloofsvoorouers van ons gedoen? Het hulle dalk die gebede van die
lewendes geneem en dié na Jesus Christus toegebring? Inteendeel. Laat ons
die eerste woorde van vers 12 lees: "Ons het 'n groot skare geloofsgetuies
rondom ons", en verklaar dit vir hulle soos volg: dit is die Bybel wat so
praat, ja, die HERE Self praat oor wat ons voorouers in die geloof al dan
nie kan doen nie! Hulle is slegs getuies van wat ons doen, d.w.s. hulle
kan sien of ons op die HERE vertrou. Maar hulle kan nie afkom om ons hande
te vat en ons te lei op die pad van die lewe nie. Nee, ons kan slegs sê
dat hulle op die paviljoene sit waar ons en julle hardloop op die
atletiekbaan van die lewe, om by die wenpaal uit te kom".
Moontlik sal hulle hier opmerk dat dit gedeeltelik
dieselfde is as hulle 'ou' geloof, maar vra vir hulle om net 'n oomblik te
wag omdat julle hulle nóg 'n paar verse wil voorlees; lees dan vir hulle
die laaste woorde van vers 1, die eerste woorde van vers 2 en vers 3:
"Laat ons die wedloop wat vir ons voorlê, met volharding hardloop, die oog
gevestig op Jesus, die Begin en Voleinder van die geloof... Hou Hom voor
oë. Dan sal julle nie geestelik moeg word en uitsak nie". Verduidelik vir
hulle dat dit die kern van die hele saak is: In ons lewe moet ons altyd op
Christus ag gee. Hy gee vir ons die geloof en onderhou dit. Julle kan sê:
"Kyk, dit is die groot verskil tussen die geloof in Christus en die geloof
in die voorouergeeste: die voorouergeeste moet na ons toekom en alles hier
op aarde vir ons regmaak, maar Jesus het alles klaar reggemaak vir ons in
die hemel en op die nuwe aarde. Ons kan voortgaan met ons lewe terwyl ons
kyk na Hom wat aan die einde van die atletiekbaan staan. En Hy spoor ons
aan deur Sy hande na ons toe uit te strek, deur vir ons die swaar las van
die lewe te dra (12:1) en deur die sondelas van ons af weg te neem. Net Hy
het die mag, die posisie (amp) en die reg om dit te doen as gevolg van Sy
lyding, aangesien Hy die wedloop voltooi het en vir ons almal, wat in Hom
glo, die ingang in Sy heerlikheid verwerf het".
As hulle nóg nie gewén is nie deur hierdie mooi
gedeelte, kan julle vir hulle Handelinge 14 lees oor wat die HERE van ons
vra: nl. dat ons weggaan ván die afgode wat niks is nie, en ons bekeer tót
die léwende HERE.
Hierdie gedeelte kan julle soos volg verduidelik:
"Paulus en Barnabas is in Listra en Derbe (die eerste dorpe waar hulle nie
vir die Jode nie, maar vir die heidene begin preek). Hulle verkondig die
Evangelie in dié dorpe tot die oomblik aanbreek waarvan die HERE besluit
het dat die Evangelie deur 'n wonder bekragtig moet word. 'n Man wat van
sy geboorte af verlam was, word genees. Die mense beskou Paulus en
Barnabas as gode en wil vir hulle offers bring. Maar Paulus en Barnabas
roep uit: "Moenie, want ons is net sulke mense soos julle; daar is slechts
één ding wat die HERE van julle vra: dat julle julle áfkeer ván hierdie
nikswerd gode en julle békeer tót die léwende God".
As hulle dit ook nie aanvaar nie moet julle volhou en
vir hulle Lukas 16:19-31 voorlees. Dié gedeelte leer duidelik dat
'terugkeer', d.w.s. ook terugbring van die voorouergees absoluut
onmoontlik is, en dat dit, selfs al sou dit kón gebeur, tog niks sou
uitwerk nie omdat dit nie nodig is nie aangesien ons die Bybel, die Woord
van God, besit. En dié sê vir ons presies wat ons moet maak!" Verduidelik
dit aan die hand van vers 31: "As hulle na Moses en die profete nie
luister nie, sal hulle nie oortuig word nie al sou iemand uit die dood
opstaan" (in die Nuwe Testament beteken "Moses en die profete" die boeke
van die Ou Testament - en ons weet wat die Ou Testament leer oor die
voorouergeloof!).
'n Ander gedeelte wat belangrik kan wees as ons
voorouergelowiges evangeliseer kry ons in Handelinge 17:16-34. Verduidelik
dié gedeelte soos volg: "Paulus is in Atene waar die 'wyse' mense
ontelbare afgode het (16). In die begin noem hulle vir Paulus
'praatjiesmaker' (18) maar hulle nooi hom tog om vir hulle te preek (19).
Paulus gryp hierdie geleentheid met albei hande aan. Maar hy verberg niks
nie!
Hy noem vir hulle 'mense wat geen kennis het nie' (23).
Hy sê dat die HERE nie deur mensehande gedien word asof
Hy iets nodig sou hê nie, soos die voorouergeeste wat gedien moet word
deur die hande van hulle wat agtergebly het, want Hy gee vir almal lewe en
asem en alles wat 'n mens nodig het (24-25).
Hy is nie ver weg nie! Ons kan Hom vind, ook al tas ons
soos blindes rond (27).
Hy soek slegs een ding van die mens, n.l. bekering
(30).
Die grondslag van ons bekering is Jesus Christus wat
uit die dood opgestaan het, nie soos 'n voorouergees wat nie sigbaar is
nie en soos 'n spook in die drome van die lewendes verskyn, maar Hulle kon
Hom tas aan Sy verheerlikte liggaam (Johannes 20:17; 20; 27). Dit is 'n
bewys dat Hy lééf. En ook ons sal leef deur die geloof (Johannes 5:24-29;
Handelinge 16:31).
As hulle nou nóg nie bereid is om te luister nie kan
gedink word dat julle die stryd verloor het..Maar moenie te gou tou opgooi
nie. Ons is gewoonlik té gou geneigd om die pad te betree waaroor Jesus Sy
dissipels geleer het (Matteus 10:14) omdat ons vergeet dat ons nie praat,
soos die dissipels, met Jode wat die HERE geken het voordat hulle vir
Jesus ontmoet het nie. Nee, óns evangeliseer heidene wat onder die
'lankmoedigheid' van die HERE staan sedert die sondeval en sedert die
toringbou van Babel (Handelinge 14:17; 17:30). Daarom moet julle húlle ook
met geduld behandel.
Dit het geblyk dat julle nog steeds nie dele van die
Skrif wat die voorouergeloof verwerp, gebruik het nie. Dit is baie beter
om dié eers te gebruik nadat julle nie geslaag het in die doel van julle
gesprekke nie.
Deurentyd terwyl julle probeer om die mense te wen moet
julle hulle die Evangelie voorhou. En dit is 'n 'goeie', blye Boodskap!
As voorbeelde kan julle, uiteindelik, die volgende
gedeeltes gebruik:
Julle kan hulle verseker dat hulle op die HERE kan
vertrou pleks van op die voorouergeeste (Spreuke 3:5-6; 29:25; Jesaja
8:19-9:1; Handelinge 16:31; II Timoteus 1:12).
Julle kan sê dat hulle die HERE moet vereer pleks van
die voorouergeeste (Jeremia 13:16; Maleagi 3:16; Lukas 2:14; Handelinge
12:23; Openbaring 5: 12).
Julle kan hulle aanspoor om die HERE te vrees - wat nié
beteken dat hulle met angs bevange moet wees vir die HERE nie, maar dat
hulle Hom aanneem, Hom en Sy Seun en Sy Gees en Sy Woord gehoorsaam, by
alles wat hulle doen of nie doen nie. Hierdie 'vrees' is heeltemal anders
as die 'angs' waarmee hulle bevange raak m.b.t. die voorouergeeste. Want
die angs word aangetref by almal wat nie op die HERE vertrou nie (vgl.
Deuteronomium 6:24; Spreuke 1:27; Sefanja 1:15; Lukas 21:26; Hebreërs
2:15).
Sê vir hulle dat die HERE naby is, wat die
teenoorgestelde is van hulle gode wat ver weg is en geen belang het by die
mense nie (Eksodus 3:12; Josua 1:5; Hebreërs 13:5-6; ens.).
Verseker hulle daarvan dat die HERE hulle liefhet
(Deuteronomium 32:6; Maleagi 1:2; Johannes 3:16), d.w.s. Hy gee altyd vir
Sy kinders wat hulle nodig het (Psalm 55:22; Matteus 6:32; Filippense
4:6).
Die belangrikste van alles is dat die HERE Sy Seun
gestuur het om te ly en vir ons ÉN HULLE sondes te sterf. Dit is iets wat
onmoontlik is by die gode van die heidene!
Julle kan sê dat julle nog ánder eienskappe van die
HERE kan noem wat teengesteld is aan die van die gode en die
voorouergeeste, maar dat die bogenoemde voldoende is om hulle te oortuig.
As julle gesprek nog voortgaan is dit dalk beter om
voor te stel dat julle hulle weer sal besoek.
Pas op om hierdie voorstel níé te doen as julle op
'n bepaalde punt teenoor mekaar staan sodat hulle nie dink dat julle
'vlug' nie.
As hulle die voorstel aanvaar, probeer dan om met hulle
ooreen te kom oor 'n dag en datum in die nabye toekoms waarop julle vir
die tweede besoek sal kom. Moenie uitstel nie! Waar die geleentheid hom
bied, moet julle dié gebruik. En as julle 'n tweede gesprek sou uitstel,
sal julle amper weer van vooraf moet begin as julle mekaar weer ontmoet.
As dit geblyk het dat daar 'n goeie geleentheid is vir
'n tweede gesprek moet julle die eerste een afsluit met gebed. Laat dit 'n
hartlike dankgebed wees.
As julle reken dat daar nie 'n tweede gesprek sal
plaasvind nie kan julle (natuurlik!) tog bid, maar in daardie geval sal
julle die HERE moet vra om hulle harte "sag te maak" sodat die Evangelie
wat julle aan hulle verkondig het, sal deurwerk in hulle harte en hulle
sal lei op die pad van bekering tot Jesus Christus.
Tenslotte nog iets wat kan help: Maak onmiddellik vir
julle self 'n opsomming van hierdie eerste gesprek sodat julle by 'n
opvolggesprek kan wys dat julle nog onthou wie hulle is en hoe dit met
hulle gaan ens., en veral dat julle die kern van die eerste gesprek nog
weet asook die probleempunte wat julle daarin geïdentifiseer het.
AFSLUITING
Laat ons die HERE smeek dat Hy
ons pogings om Christus voor die oë van die heidene te skilder só sal seën
dat hulle voor Hom kniel en Hom aanbid, en dat hulle van ganser harte met
ons sal saamstem, dat ons nie anders kán nie as om Hom as die Enigste
Verlosser en Saligmaker te aanvaar nie.
Dit sal al ons inspanning regverdig, want dan
blyk dat ons dit gedoen het omdat ons nie kán stilbly nie oor die
voorreg wat ons het dat ons kinders van die Almagtige God is.
Dan sal ons inspanning om heidene te evangeliseer
Sy Naam verheerlik.
En heidene sal die getal van Sy
kinders volmaak.
Sodat Hy kan terugkom.
(Openbaring 22:12, 17, en 20).
|